سفال چیست؟
یکی از دست‌ساخته‌های قدیمی و سنتی بشر، سفال است که توسط هنرمندی به نام سفالگر ساخته می‌شود. ساخت و تهیه این سفال‌ها با استفاده از چرخ‌های مخصوص این صنعت صورت می‌گیرد. سفالگری هنر ناب و اصیل ایران‌زمین است که برای اولین بار توسط افراد غارنشین و ابتدایی استفاده شد.یکی از مهم‌ترین قسمت‌های ساخت این دسته از محصولات، به انتخاب گل آن‌ها برمی‌گردد. سفال محصولی می‌باشد که گل آن از خاک رس و آب تشکیل شده است. امروزه برای ساخت این محصولات از چرخ سفالگری استفاده می‌شود. سفال و سفالگری به نوعی هنر ایرانی محسوب می‌گردد. این هنر از گذشته‌های دور با فرهنگ ما ایرانی‌ها عجین شده‌است و در ایران دارای ظرفیت بالایی است.
انواع ظروف سفالی
ظروف سفالی به دو دسته ظروف سفالی لعابدار و بدون لعاب تقسیم می‌شوند. ظروف سفالی بدون لعاب از نظر پزشکان طب سنتی، برای پخت و پز غذا مناسب نیستند و نباید بیشتر از دو یا سه بار از آن‌ها استفاده کرد. علت آن این است که با اینکه این ظروف، آب را در خود خنک نگه می‌دارند، اما غذا در منافذ آن‌ها باقی مانده و پاک نمی‌شود. اما استفاده از نوع لعابدار آن‌ها به شرطی که لعابشان سالم باشد هیچ مانعی ندارد.اهمیت سالم بودن لعاب نیز در آن است که اگر لعاب دارای ریختگی باشد، سرب و مس تشکیل‌دهنده آن در غذا نفوذ پیدا کرده و وارد بدن می‌شوند.
ماست در ظروف سفالی
ماست سفالی ماستی است که در کوزه‌های سفالی درست می‌شود. در واقع ماست سفالی همان ماست چکیده است.از متداول و پر کاربردترین ظروف مصرفی استان گیلان، کوزه ماست سفالی است. یکی از فواید استفاده از ظروف سفالی، توانایی جذب آب آن‌هاست. ظروف سفالی در جذب رطوبت بسیار خوب عمل می‌کنند. بنابراین آب‌های اضافی ماست از دست رفته و این خاصیت باعث افزایش کیفیت و نیز سفید شدن ماست می‌شود. ماست چکیده، به علت اینکه در ظروف سفالی قرار دارد، طعمی بسیار لذیذ داشته و همچنین از کالری بالایی برخوردار است.
چرا ظروف سفالی را لعاب می‌دهند؟
در قرن‌های اخیر، استفاده از رنگ و لعاب برای ظروف سفالی رایج است. از لعاب جهت زیباسازی ظروف سفالی استفاده می‌شود. لعاب در واقع یک نوع پوشش شیشه‌ای و درخشان است که از آن برای تزئین و نقاشی روی سفال استفاده می‌شود. می‌توان با استفاده از لعاب‌های موجود با رنگ‌های متنوع، سفال‌هایی درخشان و شفاف ایجاد کرد.آموختن روش‌های لعاب‌کاری سفال به تمرین زیادی احتیاج دارد. عوامل زیادی مانند نوع کوره و یا نوع خاک رس نیز در کیفیت سفال، بسیار موثر هستند. استفاده از لعاب در سفالگری، علاوه بر جذابیت و زیبایی بی‌نظیر، سبب افزایش استحکام و دوام سفال نیز می‌گردد.
خواص استفاده از ظروف سفالی
امروزه از نظر کارشناسان، بهتر است به جای استفاده از ظروف پلاستیکی و فلزی از ظروف سفالی استفاده شود. از خواص استفاده از ظروف سفالی این است بر خلاف ظروف فلزی، خطر نشت فلز به مواد غذایی وجود ندارد و حفظ مواد مغذی غذاها در این ظروف، از دیگر مزایای استفاده از ظروف سفالی است.از دیگر خواص استفاده از ظروف سفالی می‌توان به مقرون به صرفه‌تر بودن قیمتشان نسبت به ظروف چینی و کریستال اشاره کرد.
مزایای استفاده از ظروف سفالی
۱. سلامتی بدن، تضمین شده توسط ظروف سفالی:ظروف سفالی یا گلی با ساختار بدن انسان متناسب هستند. این تناسب در هنگام استفاده از ظروف سفالی، به شما احساس آرامش خاصی را القاء می‌کند.
ظروف آلومینیومی، تفلن‌ها و زودپزها، به دلیل محتویات و روش‌های نادرست پخت غذا، از دلایل اصلی به وجود آمدن سرطان در بدن انسان هستند. بنابراین از مزایای استفاده از ظروف سفالی، سالم بودن آن‌ها است و باعث می‌شود که این ظروف، از مناسب‌ترین ظروف در تهیه و طبخ انواع غذا باشند.
۲. ظروف سفالی طعمی دلچسب و به یاد ماندنی به غذا می‌دهند:حرارت کم و پخت آرام در دیگ‌های سفالی، باعث می‌شود که غذای شما طعمی لذیذ و مزه‌ای دلچسب به خود بگیرد. در واقع می‌توان گفت که این ویژگی از اصلی‌ترین فواید استفاده از ظروف سفالی است. ضمن آنکه انواع غذاهای پخته شده در این ظروف، از کیفیتی خارق‌العاده برخوردارند.
۳. سرعت پخت و کاهش سوختگی غذا از دیگر فواید استفاده از ظروف سفالی:از اولویت‌های مهم هر آشپز، سرعت در هنگام پخت غذا است. اگر از این منظر نگاه کنیم، استفاده از ظروف سفالی هیچ اثر جانبی‌ای نداشته و خطری هم متوجه سلامت بدن انسان نمی‌کند.
از مزایای استفاده از ظروف سفالی این بوده که این محصولات زمان پخت مواد غذایی را کاهش داده و کیفیت آن را به همان نسبت بالا می‌برد.
۴. شما می‌توانید با استفاده از این ظروف در استفاده از مواد شوینده صرفه‌جویی کنید:از فواید استفاده از ظروف سفالی این است که این ظروف، بسیار راحت و بدون دردسر و همچنین بدون نیاز به افزودن مواد شیمیایی و شوینده‌های موجود در بازار شسته می‌شوند. دیگ‌های سفالی را می‌توان حتی تنها با آب ولرم، به راحتی شستشو داد.